24 Μαρτίου 2014

Τα παρασκήνια του πρώτου δανείου της Ελλάδας.

Αρχές του 1822 η προσωρινή κυβέρνηση έφτασε σε αδιέξοδο εξαιτίας της δεινής αχρηματίας. Εθνικό ταμείο δεν υπήρχε. Τα πλούτη των τούρκων πέρασαν όλα στα χέρια των αγωνιστών.  Οι πόροι της χώρας δεν περιέρχονταν στη διοίκηση. Τα δοσίματα κατέληγαν στην τοπική ηγεσία, καπεταναίους και προεστούς που τα διαχειρίζονταν ανεξέλικτοι για τις ανάγκες του πολέμου, πολύ συχνά και με ιδιοτέλεια.
Χωρίς οικονομικούς πόρους η κυβέρνηση δεν ασκούσε καμία ουσιαστική εξουσία. Και επειδή η δημιουργία εθνικού ταμείου φαινόταν αδύνατη στράφηκε στο εξωτερικό. Απεσταλμένοι, όχι μόνο εξ ονόματος της κυβέρνησης, αλλά και του κάθε φιλόδοξου Μινίστρου της, γύριζαν την Ευρώπη και παζάρευαν τους όρους δανείου, όπως ο Ανδρέας Λουριώτης που σαν απεσταλμένος του Μαυροκορδάτου παζάρευε με τους Ισπανούς την πολυπόθητη οικονομική βοήθεια. Η φιλελεύθερη Ισπανία όμως βρισκόταν και αυτή σε δεινή οικονομική κατάσταση εξ αιτίας της ένοπλης επέμβασης των δυνάμεων της Ιεράς Συμμαχίας που δεν μπορούσε να ανεχτεί στην Ευρώπη κανένα φιλελεύθερο καθεστώς..........
Ο Λουριώτης απογοητευμένος συναντά εκεί τον Ιρλανδό Edward Blaquiere τον μετέπειτα πρωταγωνιστή του Φιλελληνικού κινήματος στην Αγγλία και μαζί μεταβαίνουν στο Λονδίνο. Εκεί συναντούν τον νεαρό πολιτικό John Bowring και ιδρύουν, σε μια χώρα που επί δυο χρόνια τηρούσε εχθρική στάση απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση, το Φιλελληνικό Κομιτάτο που συνέβαλε σημαντικά στην σύναψη του δανείου. Αυτή η φιλελληνική επιτροπή είναι σίγουρο πως συστάθηκε με μυστική παρότρυνση της Αγγλικής διπλωματίας και συμπίπτει με την αναγνώριση από την Αγγλική Κυβέρνηση του ελληνικού ναυτικού αποκλεισμού (Μάρτιος 1823) ύστερα από την ήτα του οθωμανικού στόλου στον Αργοσαρωνικό, την επιστροφή του στα Δαρδανέλια και την άλωση του Ναυπλίου.
Είναι απόλυτα σίγουρο δε, πως οι «φιλέλληνες» Blaquiere και Bowring  ήταν πράκτορες που αναλάμβαναν μυστικές αποστολές για λογαριασμό της Αγγλικής εξωτερικής πολιτικής. Το είχαν πράξει κατά το παρελθόν σε πολλές επαναστατημένες  περιοχές της Ευρώπης ακόμα και μέσα στη Γαλλία. Έτσι η Αγγλία φοβούμενη ( και όχι αδίκως) την ανάμιξη της Γαλλίας στα της Ελληνικής Επανάστασης μέσω δανεισμού, έσπευσε να εκμεταλλευτεί την ανάγκη της Ελλάδας για χρηματοδότηση και να αναλάβει αυτή να το εξυπηρετήσει .
Ο Τζωρτζ Καννινγκ, υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, ήξερε πως οι Γάλλοι, από την εποχή του Φραγκίσκου Α΄, φιλοδοξούσαν να επεκτείνουν την αυτοκρατορία τους στη Μέση Ανατολή. Και χωρίς να εγκαταλείψει την επίσημη ψυχροουδέτερη στάση της Αγγλίας απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση (φοβούμενος την αντίδραση της Ιεράς Συμμαχίας) αποφασίζει ένα σιωπηλό άνοιγμα, φτιάχνοντας μέσω των Blaquiere και Bowring  το φιλελληνικό κίνημα στην Αγγλία, το οποίο και στήριζε σθεναρά, παρά τα τουρκικά διαβήματα. Ένα κίνημα απόλυτα ελεγχόμενο από την Αγγλική κυβέρνηση. Όλοι οι Βρετανοί φιλέλληνες που ταξίδεψαν στην Ελλάδα μέσω του φιλελληνικού αυτού κινήματος ήταν συνειδητά ή ασυνείδητα τα μάτια και τα αυτιά της Αγγλικής πολιτικής στην Ελλάδα.
Ο ίδιος ο Blaquiere στις συνομιλίες του με κυβερνητικούς παράγοντες στο Λονδίνο τόνιζε: «Η δόξα και τα πλεονεκτήματα από την Ελληνική αναγέννηση  πρέπει να ανήκουν στη Βρετανία» ( British Museum. Additional Manuscripts, 38, 297, σ. 160)
Από την άλλη η θέρμη με την οποία υποστήριζε την Ελληνική επανάσταση είναι παροιμιώδης και φαίνεται χαρακτηριστικά σε υπόμνημα που συνέταξε  κατά την περιοδεία του στην Ελλάδα. Για παράδειγμα για τις σφαγές στην Τριπολιτσά αναφέρει: «Τα συμπεράσματα από τις έρευνες μου είναι ότι τα περί θηριωδιών αποτελούν υπερβολές. Η σκληρότητα εναντίον του εχθρού ήταν αναπόφευκτη. Και πρέπει να προσθέσω πως όταν γίνουν γνωστά όλα τα στοιχεία γύρω από τις ακρότητες στην Τριπολιτσά θα αποδειχθούν ασήμαντες συγκρινόμενες  με τα όσα έπραξαν τα πειθαρχημένα και πολιτισμένα στρατεύματα της Ευρώπης κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια…. Για να μην αναφέρω  τους αιώνες των εξευτελισμών και της ανείπωτης τυραννίας που ο ελληνικός λαός έπρεπε να εκδικηθεί».
Επιστρέφοντας στην Αγγλία τον Αύγουστο του 1823 ρίχτηκε με τόσο πάθος στην φιλελληνική προπαγάνδα που μέχρι και αερόστατο προσπάθησε να ανυψώσει με φιλελληνικά συνθήματα.
Με τέτοιου είδους παθιασμένους φιλέλληνες ξεκίνησε η υπόθεση του πρώτου δανείου της Νεότερης Ελλάδας, μια υπόθεση με δύο όψεις οικονομική και πολιτική. Στο Λονδίνο λίμναζαν τα κεφάλαια και αναζητούσαν ζωτικό χώρο, επενδύσεις έστω και επισφαλείς και αυτός ήταν ο λόγος που οδηγούσε σε κάθε είδους τυχοδιωκτισμό.
Ο Bowring  ξεκάθαρα ήταν ένας τυχοδιώκτης έφτανε μάλιστα στο σημείο να παρουσιάζεται στην Ελληνική πλευρά ως πλασιέ μαγικών υπερόπλων που θα εξόντωναν τους Τούρκους. Το χειρότερο όμως ήταν πως αυτός ήταν ο μεσάζοντας μεταξύ της Ελληνικής πλευράς και του Τραπεζικού οίκου Loughnan και OBrien για την σύναψη του πρώτου δανείου. Είχε κανονίσει τους όρους και φυσικά την προμήθεια του. Από την άλλη πλευρά ο Δημήτριος Σχινάς είχε έρθει σε επαφή με τον οίκο Rotshild και το μόνο που ζητούσε από τον Bowring ήταν να έχει στα χέρια του τους όρους του δανείου για να τους συγκρίνει. Ο Bowring φυσικά αρνήθηκε και μαζί με το Blaquiere επιστράτευσαν τον αντισημιτισμό για να κατηγορήσουν τον Εβραϊκό οίκο Rotshild. Όταν τελικά έφτασαν οι απεσταλμένοι της ελληνικής πλευράς και είδαν τους όρους του δανείου σάστισαν. Πιο επαχθείς όροι δεν θα μπορούσαν να τεθούν. Και μάλιστα συγκρινόμενοι με τους όρους άλλων δανείων ήταν σκανδαλώδεις. Η αντίδραση τους ήταν μηδενική γιατί από τη μία ο Bowring ήταν γραμματέας του Φιλελληνικού κομιτάτου και από την άλλη όπως γράφει σε μυστική επιστολή του ο Blaquiere «ακόμα και υπουργοί της Αγγλικής Κυβέρνησης βοήθησαν» στη σύναψη του δανείου.
Η Αγγλική κυβέρνηση ήθελε, να συναφθεί δάνειο που θα έχει προωθηθεί μέσω του Φιλελληνικού Κινήματος  του Λονδίνου ( γιατί μόνο αυτό μπορούσε να ελέγχει) και θα προέρχεται από τον τραπεζικό οίκο Loughnan και OBrien, και τα κατάφερε.
Ο Κανινγκ βεβαιώθηκε για την εδραίωση των αγγλόφιλων Μαυροκορδάτου και Κουντουριώτη στην Ελλάδα και υποστήριξε με κάθε τρόπο την σύναψη αυτού του δανείου. Το σχέδιο της Αγγλικής Διπλωματίας και κατασκοπείας να ιδρύσει το Φιλελληνικό Κομιτάτο του Λονδίνου για να αποκόψει την Γαλλική και όχι μόνο, επιρροή στην Ελλάδα μέσω ενός δανείου κατά πως συμφέρει την Αγγλική πλευρά είχε πετύχει. Βοηθήθηκε δε αυτό από την στάση του Τσάρου να αντιδράσει για την Ελληνική Επανάσταση  και την εχθρική στάση του συνεδρίου της Βερόνας που έκαναν τους Έλληνες να σφιχταγκαλιαστούν από την Αγγλία.
Έτσι απέρριψαν όλους τους άλλους Άγγλους και λοιπούς Ευρωπαίους ( όλοι τους τυχοδιώκτες με φιλελληνικό μανδύα) κεφαλαιούχους που είχαν προτείνει χορήγηση δανείου στην Ελλάδα.
Ενδεικτικά αναφέρουμε
·         Τον Ruppenthal εκπρόσωπο κάποιων άλλων Άγγλων κεφαλαιούχων
·         Ο Florestano Pepe Ιταλός στρατηγό της Ναπολεόντειας στρατιάς ο οποίος πρότεινε τη σύναψη δανείου με σκοπό την πρόσληψη μισθοφορικού σώματος που θα βοηθούσε στον Ελληνικό αγώνα. Τελικά απεδείχθη ότι σκοπό είχε να μεταφέρει στην Ελλάδα Ιταλούς πρόσφυγες.
·         Ο Κεφαλλονίτης τραπεζίτης Κοργιαλένιος ως αντιπρόσωπος του Μαυροβούνιου στρατηγού De Wintz με αντάλλαγμα την Ελληνική βοήθεια για την κατάληψη της Κύπρου
·         Ο Γάλλος αριστοκράτης Alexandre Laborde πρότεινε στους Έλληνες δάνειο με αντάλλαγμα την ελεύθερη χρήση του Ναβαρίνου
·         Ο Γάλλος τραπεζίτης Lafitte με αντάλλαγμα την υποθήκη όλων των εθνικών γαιών.
Τελικά στις 21 Φεβρουαρίου 1824, η Ελλάδα υπέγραψε δάνειο από τον τραπεζικό οίκο Loughnan και OBrien ύψους 800.000 λιρών στερλινών, σε τιμή έκδοσης 59% και τόκο ετήσιο 5% επί της ονομαστικής αξίας. Για την απόσβεση του δανείου, καθοριζόταν διάστημα 36 ετών. Ως εγγύηση δε -παρακαταθήκη- για την αποπληρωμή του δανείου, είχε συμφωνηθεί να τελούν όλα τα «Εθνικά κτήματα». Από το ονομαστικό κεφάλαιο που αποτελούσε το ποσό του δανείου (800.000 λίρες), μόνο οι 298.700 δόθηκαν στους Έλληνες. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού εξανεμίστηκε σε προμήθειες και… έξοδα από τους τραπεζίτες. Το τελικό ποσό αποφασίσθηκε να κατατεθεί στις τράπεζες του Καίσαρα Λογοθέτη και του εβραίου Σαμουήλ Βαρφ, στη Ζάκυνθο. Ωστόσο, ακόμη και το εναπομείναν από τη λεηλασία ποσό, καθυστέρησε αρκετά να φθάσει στην Ελλάδα, στελνόταν δε με αγγλικά πλοία, υπό τη μορφή δόσεων, δυσχεραίνοντας σημαντικά την έκβαση του αγώνα.
Η ασυνεννοησία των Ελλήνων, η μανία του Μαυροκορδάτου και άλλων υπουργών να παραμείνουν στην εξουσία πάση θυσία και η καλή οργάνωση της Αγγλικής διπλωματίας – κατασκοπίας ήταν οι παράγοντες που ολοκλήρωσαν τη σύναψη του πρώτου δανείου του Νεου Ελληνικού κράτους.
Ο λόρδος Βύρωνας ίσως καταλαβαίνοντας εκ των υστέρων την εξαπάτησή του από το Φιλελληνικό Κίνημα του Λονδίνου γράφει:
«Πόσο πλούσια είναι η Βρετανία
Όχι φυσικά σε ορυχεία, ή ειρήνη
ή αφθονία, καλαμπόκι ή λάδι ή κρασιά.
Ήταν ποτέ η χριστιανική γη τόσο
πλούσια σε εβραίους;
Όλες οι καταστάσεις.
Όλα τα πράγματα.
Όλες τις ηγεμονίες, αυτοί τις ελέγχουν.
Κάνουν ένα δάνειο «απ’ την Ινδία ως τον Πόλο»
με μεγάλη ταχύτητα.
Αυτοί τραπεζίτης – κτηματομεσίτης – Βαρώνος.
Βοηθούν την χρεοκοπία μας
τύραννοι για το συμφέρον τους…»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ενημερωνόμαστε για την περιοχή μας

ΤΑ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ

Αρχειοθήκη ιστολογίου

Αναγνώστες