ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

Όπως σε όλο τον Χριστιανικό κόσμο υπάρχουν πολλά λαϊκά έθιμα που συμπληρώνουν το τελετουργικό της εκκλησίας για τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας έτσι και στο χωριό μας υπάρχουν έθιμα που μας έχουν παραδοθεί από τις παλαιότερες γενιές και συνεχίζουν στις μέρες μας τιμώντας έτσι το Μέγα Μυστήριο της Θεανθρώπινης Θυσίας με τρόπο ιδιαίτερο και ξεχωριστό από άλλα μέρη της πατρίδας μας.
Εμείς θα ασχοληθούμε με τα έθιμα που ξεκινούν την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ και συνεχίζουν την Μεγάλη Παρασκευή. Από τα παλιά χρόνια όταν χτυπούσε η καμπάνα καλώντας τον κόσμο για τα Δώδεκα Ευαγγέλια στο χωριό θεωρούσε δεδομένο ότι όλοι θα πάνε στην εκκλησία για να παρακολουθήσουν την ακολουθία των παθών ή τουλάχιστον για να προσκυνήσουν τον Εσταυρωμένο. Αυτό το βράδυ και την επόμενη μέρα η εκκλησία γίνεται το κέντρο του χωριού όλοι θα περάσουν. Οι γυναίκες θα φέρουν λουλούδια, μικρά στεφάνια και καθαρά κεριά για να τα εναποθέσουν μπροστά στον Εσταυρωμένο Χριστό. Μερικές μάλιστα φτιάχνουν και με άνθη λεμονιάς μια γιρλάντα με κλωστή που την κρεμούν από τον σταυρό, το άρωμα αυτής της γιρλάντας πλημμυρίζει όλη την Εκκλησία. Όταν τελειώνει η ακολουθία ο ναός δεν κλείνει αλλά μένει ανοικτός όλο το βράδυ και οι γυναίκες του χωριού μένουν μέσα στο ναό και ξενυχτάνε τον Εσταυρωμένο όπως στα σπίτια ξενυχτάνε τους νεκρούς- τουλάχιστον στην επαρχία-. Αυτό το παλιό έθιμο ίσως να ξεκίνησε με παρότρυνση των καλογρεών από το μοναστήρι του χωριού μας που κάθονται κάθε χρόνο και ψάλουν όλη την νύχτα μπροστά στον σταυρό και ψάλλουν τροπάρια καθώς και το γνωστό μοιρολόι της Παναγιάς. Την επόμενη μέρα ο παπάς ξεκινάει την ακολουθία των μεγάλων Ωρών στις 7:00 το πρωί, μόλις τελειώνει αυτή η ακολουθία αρχίζει κατά τακτά χρονικά διαστήματα καθ όλη την διάρκεια της ημέρας να χτυπάει λυπητερά η καμπάνα. Πριν μερικά χρόνια ξεκινούσε και ο στολισμός του επιταφίου μια πολύ όμορφη συνήθεια που δυστυχώς χάθηκε μετά την έλευση των ανθοπωλείων και το στόλισμα των επιτάφιων κατά την νύκτα της μεγάλης Πέμπτης από αγορασμένα, άοσμα λουλούδια. Τα παλαιότερα όμως χρόνια ο στολισμός του επιταφίου ήταν μια ιεροτελεστία που συμμετείχε όλο το χωριό μικροί και μεγάλοι. Το πρωί της Μ. Παρασκευής πήγαιναν οι γυναίκες στην εκκλησία, πήγαιναν και τα παιδιά. Οι γυναίκες θα στόλιζαν τον επιτάφιο τα παιδιά θα έπαιρναν τα μεγάλα καλάθια, τις κόφες και θα γυρίσουν όλες τις γειτονιές του χωριού φωνάζοντας με όλη τους την δύναμη ΄΄ λουλούδια για τον επιτάφιο ΄΄. Σε κάθε γειτονιά άκουγες αυτή τη φωνή, σε όλους τους κήπους και τις αυλές έβλεπες γυναίκες να μαζεύουν λουλούδια για να τα βάλουν μέσα στα καλάθια των παιδιών. Το αποτέλεσμα ήταν έτοιμο κατά το μεσημέρι. Ο Επιτάφιος, μια πανδαισία χρωμάτων και αρωμάτων. Όλη η εκκλησία μοσχοβολούσε από το άρωμα αυτών των λουλουδιών. Ήταν το πιο όμορφο στόλισμα γιατί δεν γινόταν με χρήματα αλλά με κόπο.
Από τα παλιά τα χρόνια η αποκαθήλωση γινόταν και γίνεται το μεσημέρι σε αντίθεση με τα περισσότερα μέρη που γινόταν και γίνεται τις πρωινές ώρες. Μετά την αποκαθήλωση δεν χτυπάει λυπητερά η καμπάνα μέχρι το βράδυ που θα βγει ο επιτάφιος για την λιτανεία. Την ημέρα αυτή δεν πάει κανένας στο χτήμα, οι γυναίκες δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι μερικές μάλιστα δεν μαγειρεύουν κιόλας καθότι η ημέρα αυτή είναι ημέρα αυστηρής νηστείας. Η μόνη δουλειά που γίνεται είναι οι αγορές προμηθειών για το σπίτι. Στα μέρη μας γίνεται το μεγάλο παζάρι της Χώρας που πηγαίνουν για να πάρουν ζώα και άλλα για το Πασχαλινό τραπέζι. Τα παλιότερα χρόνια που δεν υπήρχαν τα μαγαζιά, το παζάρι αυτό είχε μεγάλη επισκεψημότητα.

 Τάκης Δ. Γλιάτας