Νηλέας: Όταν το ¨Συνεταιρίζεσθαι¨ εκπληρώνει το σκοπό του

Η Ομάδα Παραγωγών «Νηλέας» στη Χώρα ήταν η πρώτη που εφάρμοσε την ολοκληρωμένη διαχείριση στην καλλιέργεια της ελιάς το 2002, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για πολλούς παραγωγούς στη συνέχεια. Από την αρχή της δημιουργίας της, με έναν βασικό κορμό καλλιεργητών που είχαν δει ότι είναι αναγκαία η ταυτότητα και η πιστοποίηση του προϊόντος τους -έστω και αν η δεύτερη έρχεται μέσα από την πιστοποίηση της διαδικασίας παραγωγής-, κινήθηκε σε αυτή την κατεύθυνση και μέσα από πολλές διαδικασίες κατάφερε σήμερα να έχει ένα προϊόν, το λάδι «Νηλέας», που όπως τονίζουν τα ίδια τα μέλη είναι συνώνυμο της ποιότητας. Μιας ποιότητας που το κάνει πιο ανταγωνιστικό και μπορεί να πιστώσει ένα όφελος και για τους παραγωγούς. Πρωτοπορία....................
στην ολοκληρωμένη διαχείριση της καλλιέργειας της ελιάς Με συνεχείς αναζητήσεις απέναντι σε πολλά προβλήματα γραφειοκρατίας, αλλά και με πίστη σε αυτό που κάνουν, οι αγρότες μέλη του «Νηλέα» έχουν καταφέρει σήμερα να κάνουν πολλά βήματα προς τα εμπρός και να τυποποιήσουν το δικό τους λάδι, που το έχουν δει να κατευθύνεται σε πολλές αγορές του εξωτερικού, οι οποίες συνεχώς διευρύνονται.
Η Ομάδα Παραγωγών «Νηλέας» δημιουργήθηκε το 2002 και από το 2004 λειτουργεί αναγκαστικά με τη μορφή αγροτικού συνεταιρισμού, αφού δεν υπάρχει άλλος νομικός τρόπος για να ασχοληθούν οι αγρότες με την εμπορία του προϊόντος τους. Σήμερα έχει 85 μέλη με 80.000 ελαιόδεντρα και παραγωγή που φτάνει τους 400-500 τόνους.
«Ξεκινήσαμε από μια αναζήτηση μελών του αγροτικού συλλόγου για το τι μπορούν να κάνουμε ώστε
να βελτιώσουμε τη θέση μας στην αγορά του ελαιόλαδου», τονίζει ο πρόεδρος του «Νηλέα» Γιώργος
Κόκκινος. Αφετηρία στάθηκε μια ημερίδα για την ολοκληρωμένη διαχείριση το καλοκαίρι του 2001
και στην συνέχεια ξεκίνησε η προσπάθεια υλοποίησης. Την άνοιξη του 2002 συστήνεται μια αστική
μη κερδοσκοπική εταιρεία με 55 μέλη και ξεκινά συνεργασία με την εταιρεία Rodax Agro που έστησε
το σύστημα της ολοκληρωμένης διαχείρισης και υποστηρίζει την ομάδα έως σήμερα.
Το ξεκίνημα της οργάνωσης δεν ήταν τίποτα άλλο, όπως μας λέει ο κ. Κόκκινος, από το να συντονιστούν οι 55 παραγωγοί (που στην συνέχεια αυξήθηκαν, μειώθηκαν και ξαναυξήθηκαν) για να κάνουν όλοι το ίδιο πράγμα και να μην αυτοσχεδιάζουν. Πράγματα αυτονόητα έπρεπε να κάνουν, αλλά αν είναι ο καθένας μόνος του δεν τα κάνει. Το καλοκαίρι του 2003 η ομάδα πιστοποιείται με σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης, το διεθνές πρότυπο ISO 14001. Το 2006 ακολουθεί η πιστοποίηση με το ελληνικό πρότυπο Agro το οποίο συνδέεται και με το ποιοτικό παρακράτημα. Εκεί παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των μελών, ενώ στην συνέχεια όταν σταματά το ποιοτικό παρακράτημα αποχωρούν πολλά από αυτά τα μέλη. Το 2009 ακολουθεί πιστοποίηση κατά EMAS που είναι ένας ευρωπαϊκός κανονισμός βιολογικής διαχείρισης και ελέγχου. Δεν κυνηγούν πιστοποιήσεις -όπως μας ανέφερε ο κ. Κόκκινος- να κυνηγούν πιστοποιήσεις, αλλά επιδιώκουν τη διαφοροποίηση, ώστε να γίνουν μια οργάνωση παραγωγών που να εγγυάται ελαιόλαδο το οποίο δεν βρίσκει εύκολα ο καταναλωτής. Το 2010 με την υποστήριξη της Rodax Agro και σε συνεργασία με δύο ακόμη περιοχές,
την Ενωση Πεζών και την Ενωση Μαραβέλου, εφαρμόζεται μια μελέτη που πιστοποιείται από το IPD
από ένα σουηδικό πρότυπο που έχει να κάνει με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μετρά δηλαδή τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχει η καλλιέργεια της ελιάς προς το περιβάλλον. Το πρόγραμμα που συνεχίζεται και φέτος. Επίσης υπάρχει συμμετοχή στο «Life» το 2011, που αφορά πάλι τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον ελαιώνα, ενώ τώρα ξεκινά ένα ακόμα πρόγραμμα, το «Οlive clima» πάλι μέσα από το «Life», μετρώντας τη δυνατότητα του ελαιώνα να αποθηκεύει διοξείδιο μειώνοντας τις εκροές - με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής και βελτιώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του προϊόντος. Για να είναι βιώσιμος ένας συνεταιρισμός πρέπει αυτό που παράγει να το διαθέτει στην αγορά, σημειώνει ο αντιπρόεδρος του «Νηλέα» Τάκης Δημητρακόπουλος - για αυτό από το 2006 ξεκίνησαν την προσπάθεια εμφιάλωσης και διάθεσης του λαδιού τους. Μέχρι τότε μη έχοντας δικό τους χώρο το αποθήκευαν σε διάφορα ελαιοτριβεία: μια πρακτική που συνάντησε αρκετές δυσκολίες. Αποφασίζουν λοιπόν να αποκτήσουν δικό τους χώρο, κάτι το οποίο όμως δεν ήταν εύκολο καθώς είχε οικονομικό κόστος. Κατανοώντας νωρίς τη σημασία της ποιότητας, κάνουν τις πρώτες κινήσεις τους φτάνοντας σήμερα το 95% των πωλήσεων τους να είναι στην εξαγωγή. Το 2006 τυποποιούν το προϊόν τους φασόν και εξάγεται στην Ιαπωνία, μια αγορά ιδιαίτερα απαιτητική. Παράλληλα, κινούμενοι προς την ελληνική αγορά διαπιστώνουν ότι το προϊόν τους δεν μπορεί να ανταγωνιστεί άλλες μάρκες, λόγω του κόστους που αυξάνεται καθώς τυποποιούν φασόν. Επιμένουν όμως στην προσπάθειά τους με όπλο την ποιότητα, ενώ σημαντική είναι η βοήθεια που τους δίνουν τα βραβεία και η αναγνωρισιμότητα. Ετσι σήμερα, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος, στην αγορά όταν ακούν «Νηλέας» είναι συνδεδεμένος με την ποιότητα και αυτό έχει παγιωθεί.
Από την πρώτη προσπάθεια που κάνουν το 2006, την επόμενη χρονιά αλλάζουν 3 τυποποιητήρια χωρίς όμως να μπορούν να πετύχουν μια καλή συνεργασία, ώσπου καταλήγουν σε έναν ιδιώτη με τον οποίο πλέον έχουν αποκτήσει μια καλή συνεργασία. Αρχές του 2010 ξεκινούν συνεργασία με
τα σούπερ μάρκετ Carrefour η οποία σταματά στο τέλος του 2011 αφού κρίνεται μη συμφέρουσα. Σήμερα το προϊόν διατίθεται σε κάποια επιλεγμένα καταστήματα στην Αθήνα, αλλά και σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Οι μεγαλύτερες ποσότητες τυποιημένου προϊόντος εξάγονται σε Αυστρία και Καναδά. Μάλιστα στον Καναδά το 2011 εξήγαγαν και βιολογικό ελαιόλαδο. Επίσης εξαγωγές έχουν γίνει σε Γερμανία, Γαλλία, Αμερική και πρόσφατα στην Κίνα. Το λάδι κυκλοφορεί σε 5 συσκευασίες για την Ελλάδα και επιπλέον 2 για το εξωτερικό. Εν τω μεταξύ από το 2009, τόσο ο κ. Δημητρακόπουλος όσο και η γεωπόνος κ. Ζωντανού εκπαιδεύονται στη γευσιγνωσία και συμμετέχουν στο πάνελ του ΕΣΒΙΤΕ, αποκτώντας ακόμα καλύτερη γνώση του ελαιόλαδου και καταλαβαίνοντας -όπως αναφέρει ο κ. Δημητρακόπουλος- πόσο καλά ελαιόλαδα παράγει όλη μας η περιοχή.
Οσον αφορά τους στόχους που θέτουν στο «Νηλέα», είναι οι εξής: Αύξηση των εξαγωγών χρόνο με το χρόνο, αφού από εκεί βλέπουν ότι μπορούν να πάρουν την υπεραξία που έχει το προϊόν τους. Διατήρηση του καλού ονόματος που έχει χτιστεί, αλλά και είσοδος σε ακόμη περισσότερα επιλεγμένα σημεία πώλησης στην Ελλάδα. Αύξηση της παραγωγής που θα διαχειρίζονται μόνοι τους, φτάνοντας σύντομα στο 50% της συνολικής παραγωγής που έχουν ως συνεταιρισμός. Επίσης θέλουν να βάλουν το δικό τους λιθαράκι ώστε να αλλάξει η νομοθεσία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, να δημιουργηθεί μια ακόμη κατηγορία λαδιού, το εξτρίσιμο - καθώς πιστεύουν πως αν γίνει αυτό, σε συνδυασμό με την επέκταση του ΠΟΠ Καλαμάτας, ο Μεσσήνιος παραγωγός θα έχει ένα δυνατό όπλο, ασυναγώνιστο σχετικά με την ποιότητα. Ετσι το ποιοτικό ελαιόλαδο δεν θα χρησιμοποιείται ως βελτιωτικό για κάποια άλλα λάδια, χωρίς να παίρνει προστιθέμενη αξία και παράλληλα βοηθώντας τα άλλα λάδια να είναι όλα μαζί στην ίδια κατηγορία. Ο «Νηλέας» από την περασμένη χρονιά έχει αποκτήσει και τον δικό του χώρο στις παλιές αποθήκες του ΑΣΟ, καταβάλλοντας φυσικά αντίτιμο για τη χρήση του. Εκεί συγκεντρώνει πια το ελαιόλαδό του, με στόχο τη δημιουργία και δικού του τυποποιητηρίου.