Το μεγάλο «κοίτασμα» της εξοικονόμησης ενέργειας

"Η ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ και ορθή διαχείριση της ενέργειας αποτελεί το πιο σημαντικό, οικολογικά βέλτιστο, εγχώριο «κοίτασμα» ενέργειας της χώρας μας". Η παραπάνω αλήθεια αποτελεί τη λυδία λίθο που θα ανακουφίσει σημαντικά το ενεργειακό αλλά και το οικονομικό πρόβλημα της χώρας μας και θα οδηγήσει στην επιτυχία των στόχων που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020. Πρόκειται πραγματικά για το μεγαλύτερο εγχώριο ενεργειακό "κοίτασμα" που η εκμετάλλευσή του δεν παράγει κανένα ρύπο, ενώ αντίθετα μας γλιτώνει από περιβαλλοντικές ρήτρες εκατοντάδων εκατ. ευρώ, που θα αναγκαστούμε..................................
να καταβάλουμε, χωρίς μειώσεις, από το 2013.
Υπαίθριος φωτισμός αστικών περιοχών
Το 2004, με εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης μόνο σε 17 οδούς του Δήμου Λάρισας, επιτεύχθηκε εξοικονόμηση 500.000 kwh/έτος. Η εφαρμογή έγινε με βάση το ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 13201-4 που προβλέπει σωστότερο και ασφαλέστερο φωτισμό. Το κόστος των μέτρων δεν ξεπέρασε τα 180.000 ευρώ, ήτοι χρόνος απόσβεσης  3,6 έτη.
Μια αναπτυξιακή πρόταση, στο πλαίσιο των Πρότυπων Καινοτόμων Σχεδίων Ανάπτυξης (ΠΚΣΑ), που κατατέθηκε το 2006, υπολόγιζε για την Περιφέρεια Θεσσαλίας ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας 25 εκατ. kwh.
Μετρήσεις φωτισμού σε εμπορικές οδούς έδειξαν ότι μόλις το 25% οφείλεται στη λειτουργία των δημοτικών εγκαταστάσεων φωτισμού. Το υπόλοιπο 75% προέρχεται από διάχυση φωτισμού των βιτρινών και των καταστημάτων στην οδό. Κατάλληλα μέτρα βελτίωσης (π.χ. ΜΙΚΡΕΝΕΡΓΕΙΝ), μπορούν να καταστήσουν περιττό τον δημοτικό φωτισμό με την ανάλογη εξοικονόμηση.

Υπολογίσιμες απώλειες έχουμε όταν ο μη σωστά μελετημένος υπαίθριος φωτισμός "στοχεύει" τον ουρανό. Το 1997, όπως προκύπτει από τα δεδομένα των δορυφόρων, το "πεταμένο" στον ουρανό της Αττικής φως αντιστοιχούσε σε 15 εκατ. Kwh.

Μετριότατοι υπολογισμοί ανεβάζουν το δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας από τον φωτισμό στις αστικές περιοχές στα 200-250 MW. Το κόστος ανά εξοικονομούμενο kw υπολογίζεται στα 1.400-1.500 ευρώ, σαφώς μικρότερο από τα 2.100 ευρώ/kw, που είναι το κόστος της σύγχρονης λιγνιτικής μονάδας που αποφασίστηκε να κατασκευαστεί στη θέση του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας.

Το πολύ θετικό επίσης των έργων εξοικονόμησης σε σχέση με έργα κατασκευής νέων ενεργειακών μονάδων είναι η σαφώς μεγαλύτερη εγχώρια προστιθέμενη αξία και η απασχόληση πολλαπλάσιου ανθρώπινου δυναμικού.

Φωτισμός εθνικών οδών και σηράγγων

Με μεγάλη προσέγγιση οι δαπάνες σε ηλεκτρική ενέργεια για τον φωτισμό εθνικών οδών, κόμβων και σηράγγων υπερβαίνουν τα 30 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Με βελτίωση της τάξης του 35%, που από τις πρώτες δειγματοληπτικές μετρήσεις θεωρείται εντελώς ρεαλιστική, εξοικονομείται ποσό 10 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό θα επαρκούσε για τη χρηματοδότηση των μέτρων εξοικονόμησης και τις αναγκαίες φωτομετρήσεις με ορίζοντα απόσβεσης το πολύ 4 έτη.

Από ενδεικτικές φωτομετρήσεις σε γέφυρες της Αττικής Οδού διαπιστώθηκε έως και 10πλάσια στάθμη λαμπρότητας επί του οδοστρώματος από την κρατούσα εκτός των γεφυρών, παρά την εξάντληση των δυνατοτήτων διακοπής λειτουργίας φωτιστικών σωμάτων.


Εξοικονόμηση κατ' οίκον

Σε εισήγηση που έγινε το 2009 από τον αναπληρωτή καθηγητή του ΑΠΘ  Αγι Παπαδόπουλο, στη διάρκεια ημερίδας με θέμα «Προκλήσεις για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας», αναφέρεται ότι: "η μέση δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας ανά κατοικία υπερβαίνει το 25% και το συνολικά επιτεύξιμο αποτέλεσμα ισοδυναμεί με εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης των 10.200 GWh και μείωση στο φορτίο αιχμής μεγαλύτερη των 1.500 MW".

Είναι φανερό ότι η εκμετάλλευση αυτού του τεράστιου δυναμικού δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με μεμονωμένες πρωτοβουλίες των ιδιοκτητών, όσες φορολογικές διευκολύνσεις και αν δοθούν, όταν μάλιστα στη σημερινή οικονομική δυσπραγία τους ζητείται να βάλουν, έστω για κάποιο ποσοστό, το χέρι στην τσέπη.
Στην Αγγλία, όταν διαπιστώθηκε ότι τα προγράμματα αυτά δεν προχωράνε με ατομικές πρωτοβουλίες, επιτροπή του Υπουργείου Ενέργειας αποφάσισε να αναθέσει σε εταιρίες ενεργειακών υπηρεσιών, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, τα έργα παρέμβασης σε ολόκληρους δρόμους ή συνοικίες. Τα εργαλεία για τέτοιες δράσεις υπάρχουν και έχουν θεσπιστεί με νόμο. Είναι η γνωστή ΧΑΤ (χρηματοδότηση από τρίτους), οι ESCO και οι Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ), με στόχο οι όποιες παρεμβάσεις να αποπληρώνονται από την αξία της εξοικονόμησης, χωρίς να ξοδεύεται ο ιδιοκτήτης του ακινήτου.
Εξοικονόμηση 320 εκατ. ετησίως με εφαρμογή του προγράμματος
«Μικρενεργείν» σε 350.000 καταστήματα λιανικής της χώρας

Το πρόγραμμα ΜΙΚΡΕΝΕΡΓΕΙΝ (2006), που βραβεύθηκε 4ο ανάμεσα σε 137 αναπτυξιακές προτάσεις στο πλαίσιο των ΠΚΣΑ, αναφέρεται στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, με βάση το πρότυπο ΕΝ 15193, σε 3.000 καταστήματα λιανικής στην Κέρκυρα. Αφορά κυρίως τη μείωση των εξόδων για τον φωτισμό τους, ο οποίος αποτελεί το 80% και πάνω των καταναλώσεών τους σε ενέργεια. Η εξοικονόμηση ενέργειας, βασισμένη μάλιστα στον μηχανισμό αυτοχρηματοδότησης που δεν χρεώνει ούτε ένα ευρώ στους καταστηματάρχες, υπολογίζεται σε περίπου 20 εκατ. kwh/έτος, ήτοι  περίπου 2,8 εκατ. ευρώ.

Μια μεγάλης κλίμακας εφαρμογή του ΜΙΚΡΕΝΕΡΓΕΙΝ στα 350.000 καταστήματα λιανικής σε όλη τη χώρα θα εξοικονομούσε 2,3 δισ. kwh/έτος ή 320 εκατ. ευρώ. Η αντιστοιχούσα σε αυτή την εξοικονόμηση ισχύς –και μάλιστα αιχμής–ανέρχεται στα 500 MW.

Το καινοτόμο αυτό πρόγραμμα ακυρώθηκε από τη δράση επιτήδειων που θέλησαν να το εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος, παρά τις καταγγελίες των συντακτών του και τις επίκαιρες ερωτήσεις βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, ως τότε αντιπολίτευση. Αλλά ακόμη και ως κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, παρά ότι στους ερωτώντες ήταν οι κ. Κατσέλη και Χρυσοχοΐδης, δεν έδειξε καμία ευαισθησία. Σημειωτέον ότι η μη ιδιωτική συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι μόλις 30%, από κονδύλια του ΕΣΠΑ, τα οποία σταθήκαμε μέχρι σήμερα ανίκανοι να απορροφήσουμε. Ισως περιμένουμε τον κ. Φούχτελ, υφυπουργό της κ. Μέρκελ, να το πράξει!

Του Χρυσόστομου Χρηστίδη, τ. δ/ντή ΔΕΗ, υπ. Επικοινωνίας της Ελληνικής Επιτροπής Φωτισμού (www.efe.gr), c.christidis@yah